نکات طلایی در کاشت هندوانه

از زمان های قدیم انواع مختلف هندوانه رابه دو دسته تقسیم می کرده اند.

—۱) هندوانه های پوست نازک

انواع پوست نازک بیشتر برای مصارف محلی و مراکز فروش نزدیک به محل تولید می باشد

—  ۲) ارقامی که دارای پوست کلفت

انواعی که دارای پوست کلفت می باشند قابل حمل ونقل به نقاط دور و نزدیک و نگهداری آن در انبار آسانتر است .

تقسیم بندی دیگر ارقام براساس زمان رسیدگی :

—زودرس ۷۰-۸۰ روز

—میان رس ۸۰-۹۰روز

—دیررس ۱۳۰-۱۴۰ روز

می توان هندوانه را در مکان های سر پوشیده و گرم خزانه گیری کرد وبه محض مساعد شدن هوا به محل اصلی منتقل نمود.

—آزمایش های مختلف نشان داده است که تهیه مالچ واستفاده از آن (بخصوص پلاستیک سیاه) به زودرسی محصول در این مناطق کمک می کند

—ارقام زود رس در مدت ۷۰تا ۸۰ روز میوه می دهد

—ارقام میان رس به ۸۰ تا ۹۰ روز

ارقام ایرانی هندوانه عبارتند از :

هندوانه قرق

هندوانه خانمی

هندوانه شریف آباد (پوست خیلی نازک اندازه و متوسط، شکل گرد و گوشت قرمز ، طعم شیرین و مطبوع)

هندوانه محبوبی

هندوانه پوست سفید همدان (پوست کلفت و سفید رنگ)

ارقام خارجی هندوانه:

ارقام خارجی هندوانه که کشت بعضی در ایران نتایج خوبی داده است که بیشتر انواع مختلف آمریکایی است که پس از جنگ جهانی دوم به ایران وارد شده است.

چار لستون گری  Charleston Gray دوره رشد ۱۳۰-۱۴۰ روزه در ایران معروف به هندوانه مهندسی که  برای حمل ونقل بسیار خوب است میوه ها بزرگ وکشیده می باشند رنگ پوست سبز پسته ای روشن ، پوست میوه کلفت ومحکم رنگ گوشت قرمز روشن بسیار مرغوب ترد وشیرین می باشد برای مناطق گرمسیری مناسب تر است درسایر نقاط نیز نتیجه خوبی داده است . این واریته به بیماری لک سیاه حساس می باشدونسبت به آنتراکنوز وپژمردگی فوزاریومی مقاوم است  .

دیکیس کوئین Dixie Queen دوره رشد ۱۳۰-۱۴۰ روز وبرای حمل ونقل به بازار های نزدیک وکشت در مزارع اطراف شهر ها مناسب است رقمی است نسبتاً زود رس پوست میوه سبز کمرنگ با نوارهای نازک ونیمه سخت گوشت قرمز روشن ترد توپر شیرین شکل میوه گرد کمی کشیده .این هندوانه به پژمردگی مقاوم است .

فرفاکس Fairfax دوره رشد ۱۳۰-۱۴۰ روز رقمی است بیضی کشیده درشت با پوست سبز روشن راه راه بدلیل ضخامت پوست برای حمل ونقل به نقاط دور دست مناسب میباشد گوشت آن قرمز شیرین پر آب تو پر بدون الیاف می باشد . تنها عیب آن درشتی خیلی زیاد آنست که بعضی میوه ها ۱۵-۲۰ کیلو گرم می رسد . برای فروش در بازار  شهرهای بزرگ مناسب است .

چیلیان بلک ChilianBlack دوره رشد ۱۳۰-۱۴۰ روز که میوه ها کروی متوسط پوست سبز روشن با نوارهای سبز تیره ونازک بهمین دلیل قابل حمل ونقل به نقاط دور دست نمی باشد برای بازارهای نزدیک شهر ها توزیع می شود چون زیاد بزرگ نمی شود فروش آن آسانتر است  .

بلک دایموند  (Cannon ball)

نیاز اکولوژیکی:

هندوانه یک گیاه فصل گرم می باشد و نسبت به گرما بیشتراز سایر گیاهان تیره کدوئیان مقاوم است هندوانه مخصوص مناطقی است که دارای تابستان طولانی و گرم هستند. از این رو تابستان های خشک و یا نسبتاً مرطوب برای آن مناسب می باشد.

شیوع بیماری های که به برگ آن حمله می کنند در نواحی مرطوب بیشتر ازنواحی خشک است در مناطقی که طول دوره گرما کمتر از ۱۲۰ روز است باید از ارقامیاستفاده کرد که میان رس و یا زود رس باشند .در غیر اینصورت میوه نارس باقی می ماند وشیرین نمی شود.

خاک:

هندوانه خاک‌های شنی وسبک راکه از نظر مواد آلی غنی باشد و از زهکشی خوبی برخوردار باشند می پسندد . در خاک های رسی هم محصول خوبی می دهدبه شرط آنکه آب تحت الارض در پائین نگهداشته شود . در خاک های حاصلخیز و زهکشی شده شنی رسی و لومی شنی ، بهترین خاک برای رشد هندوانه است . خاک‌های کمی اسیدی تا pH خنثی مناسب کشت هندوانه می باشد pH بین ۶ تا ۷ برای کشت هندوانه بسیار مناسب است.

مقداربذر :

—میزان مصرف بذر برای یک هکتار ۳-۴ کیلوگرم می باشد بذور هندوانه را موقعی می کارند ، که دمای محیط به ۲۰ درجه سانتی گراد رسیده باشد .

—نظر به اینکه هندوانه به سرما حساس است

—بنابراین تا برطرف نشدن کامل سرما باید از کاشت بذر در هوای آزاد خود داری کرد وبذر هندوانه در دمای بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد جوانه زده و سبز می شود.

—درکلیه روش های کشت در اراضی شور می بایست از مقدار بیشتری بذر نسبت به اراضی شیرین در هنگام بذر پاشی استفاده نمود تا ازسطح سبز خوبی برخوردار شد.

—درصورت تکرار کشت در سال بعد در هنگام شخم می بایست ابتدا شوره های حاصله روی

—سطح خاک را جمع آوری نموده وسپس نسبت به شخم اقدام نمود که به صلاح نمی باشد.

آماده سازی زمین:

برای کاشت هندوانه زمین را درپائیز سال قبل شخم زده و آنرا به حال خود می گذارند. کلوخ های حاصله از شخم در فصل زمستان توسط سرما و یخبندان پوک و نرم شده و در بهار قبل از کاشت، زمین را ۱ الی۲ بار دیسک می زنند تا خاک کاملاً نرم شود و سپس اقدام به کشت می کنند ومی توان با کود سبزیا کود حیوانی خاک های نامناسب را اصلاح نمود.

احتیاجات کودی:

کودهای زیر شخم

—کودهای فسفاته و پتاسه بهتر است قبل از کشت حدود ۳-۴ ماه در شرایط مرطوب و ۶ الی ۸ ماه در شرایط خشک به زمین اضافه نمود و توسط شخم یا دیسک زیر خاک نمود تا در هنگام کاشت کودها تجزیه و مورد استفاده گیاه قرارگیرد.

—میزان مصرف کود حیوانی بین ۱۵تا ۲۰ تن در هکتار است.

—مقدار۲۵۰- ۳۰۰کیلو گرم ازت

—مقدار۱۵۰-۱۸۰ کیلو فسفر

—مقدار۷۰-۸۰ کیلوگرم پتاسیم در هکتار

—در خاکهای شنی در مقایسه با خاکهای سنگین باید به مقدار بیشتری در نظر گرفته شود

—مصرف ۵-۱۰ تن در هکتار حیوانی پوسیده توصیه می شود

احتیاجات کودی هندوانه:

احتیاجات کودی هندوانه نسبت به پتاس و ازت زیاد است ولی نیازفسفر در این گیاه نسبتاً کم است با توجه به غنی بودن اکثر خاک های ایران نسبت به پتاس نیازی به مصرف آن نمی باشد.

مقداروطریقه مصرف کود اوره در هندوانه:

مقدار ۳۰۰ کیلوگرم اوره در ۴ مرحله

۱- هنگام کاشت

۲- هنگام منشعب شدن شاقه

۳- دقیقاً قبل از میوه دهی

۴- بعد از تشکیل اولین میوه

کودهای سرک

بهتراست کودهای که امکان محلول پاشی را دارند را با مقدار مناسب بصورت محلول پاشی استفاده نمود تا کمتر مشکلات شوری خاک را بوجود آورند . البته بهتر است در هنگام محلول پاشی از آب شیرین و مناسب استفاده گردد تا از تنش و استرس شوری گیاه در امان باشد. بهتر است کود فسفات وپتاس براساس آزمون خاک انجام شود بهتر خواهد بود .

مصرف کود اسید بوریک دراراضی شور توصیه نمی شود .

هندوانه به کمبود منگنر ، بور، آهن ، روی و کلسیم بسیار حساس است .محلول پاشی کود های محتوی این عناصر غذایی در بعضی حالات در بهبود کیفیت هندوانه سودمند می باشد .

کاشت:

معمولاً بذر پاشی هندوانه در زمین اصلی انجام می گیرد بدین منظور ۱ یا ۲ روز قبل از آن بذر را در پارچه مرطوب تحت دمای حدود ۲۵ درجه سانتی گراد نگه می دارند و بدین ترتیب عمل جوانه زنی و سبز شدن تسریع می شود.

زراعت هندوانه معمولاً به صورت کپه ای انجام می گیرد بدین صورت که در محل های تعیین شده گودال هایی به عمق ۲۰ تا ۲۵سانتی متر و به فاصله ۷۵ تا ۸۰سانتی متراز همدیگرحفر کرده وکود های توصیه شده را در کف گودال ریخته وروی آن رابا کود حیوانی پوسیده پوشانده (بهتر است مقداری کود دامی پوسیده را با خاک مخلوط کرده تا علاوه بر تقویت مواد غذایی خاک گرمای زمین را نیز تا حدودی حفظ کند).

سپس مقداری خاک الک شده بر روی آن ریخته و به منظور کاشت تعداد۳ الی ۴ بذر جوانه زده سالم و ضدعفونی شده را روی بستر تهیه شده به نحوی قرار می دهند که ریشه چه ها به طرف پائین قرار گیرد. آن وقت روی بذر را با یک لایه نازک خاک نرم می پوشانند وبلافاصله با آب پاش آبیاری می کنند در این روش فاصله ردیف ها را ۱/۵یا ۲ متر درنظر می گیرند کاشت مکانیزه هندوانه نیز در بعضی کشورها رایج است نوع کشت ردیفی است و پس از نمو کافی، بوته های اضافی را به فواصل معین تنک می کنند.

روش دیگر کاشت هندوانه:

روش دیگر کاشت هندوانه که بیشتر در کشورهای خارجی رایج است استفاده از گلدان های توربی است. داخلاین گلدان ها را حدود سه چهارم با مخلوطی از خاک و برگ و کود دامی پوسیده و خاک باغچه پر کرده و روی آنرا تعداد ۱ الی ۲ بذر که قبلاً خیس کرده اند قرار می دهند آن وقت روی بذر را با مقدار خاک نرم و سبک می پوشانند و بلافاصله آبیاری می کنند پس ازآنکه گیاه دو برگه شد آنها را همراه با گلدان در زمینی که قبلاً آماده شده است بادست و یا با ماشین نشاء کار در داخل خاک قرار می دهند. در موقع انتقال نشاء همواره باید نشاء را با مقداری خاک به زمین اصلی انتقال داد (حساس بودن نشاء به جابجایی) و با این که از گلدان های توربی استفاده نمود.

بهبود کیفیت در برخی محصولات در مناطق شور را می توان بالا رفتن قند در چغندر، خربزه ،هندوانه ، هویج و همچنین کیفیت نانوایی گندم را نام برد

آبیاری های نوین

 توجه:

کلیه آبیاری های نوین ( سوپردریپ –بارانی – قطره ای تحت فشار – تراوا … ) در زمین و آب شور بعلت مصرف کم و بهینه آب صحیح نمی باشد چون درزمین و آب شور می بایست از آب بیشتری استفاده نمود تا از تشکیل نمک بر روی سطح خاک و تشکیل نمک بصورت پیاز رطوبتی در اعماق خاک جلوگیری بعمل آورد پس در زمین و آب شور بحث راندمان آبیاری چندان صحیح نمی باشد چون با تخریب خاک مواجه می باشیم.

توضیح اینکه نیاز آبی هندوانه ازاول تا آخز بسته به شرایط اقلیمی منطقه حدوداً ۱۵ بار می باشد.

داشت:

بوته هندوانه برای رشد اولیه خود احتیاج به گرما و رطوبت کافی دارد. بنابراین زمانیکه زمین هنوز گرم نشده است می بایست از بذر پاشی خودداری نمود. در روش کاشت کپه ای پس از آنکه بوته ها به اندازه کافی رشد کردند یک یا دوبوته قوی را نگه داشته و بقیه را تنک می کنند. در تنک کردن و یا حذف بوته های اضافی باید دقت نمود. دفع علف های هرز و سله شکنی خاک را می توان به علت عریض بودن فواصل کاشت توسط دیسک و یا کولتیواتور انجام داد.

مناطقی که دارای تابستان های گرم و خشک هستند. باید به امر آبیاری توجه کافی داشته باشند زیرا بسیار مشاهده شده که هندوانه‌ها در اثر کم آبی رشد کافی نکرده و اندازه آن کوچک باقی مانده و یا به علائم سوختگی دچار شده اند کمبود کلسیم نیز می تواند در ته میوه سوختگی ایجادکنداین ضایعه که به سوختگی گلگاه معروف است در اکثر هندوانه های رقم چارلستون گری مشاهده می شود هرس هندوانه به سادگی انجام می گیرد برای این کار ساقه اصلی را بعد ازبرگ سوم و ساقه های فرعی را جداگانه بعد از برگ پنجم قطع می کنند.

کم کردن تعدادمیوه در روی بوته یکی از اعمالی است که باید در مورد هندوانه انجام شود .ارقامی که تولید بااندازه بزرگ می کنند ، بهتر است تعدادمیوه به دوعدد تقلیل یابد . ولی در ارقامی که تولید میوه های کوچک می کنند ، می توان تعداد ۳-۵ عدد میوه رادر هر بوته باقی گذاشت .

مواظبت های زراعی

—کم کردن تعداد میوه در روی بوته یکی از اعمالی است که باید در مورد هندوانه انجام شود

—ارقامی که تولید میوه با اندازه های بزرگ می کنند ، بهتر است تعدادمیوه

—به دو عدد تقلیل یابد

—ولی در ارقامی که تولید میوه های کوچک می کنند می توان تعداد ۳-۵ عدد میوه در هر بوته باقی گذاشت

—مبارزه با علف های هرز از ابتدای رشد بوته ها

—سله شکنی در اولین فرصت بعد ازاینکه بوته های جوان از خاک خارج شدند

—دادن مقدار کود سرک توصیه شده در مراحل رشدی تعیین شده

—کنترل آفات وامراض بمحض بروز اولین علائم خسارت